Προς την Ψηφιακή Σύγκλιση

(Συνέντευξη στο περιοδικό netweek με την ιδιότητά μου ως μέλος του ΔΣ του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας, τεύχος 08.05.2006)

netweek: Ποιος είναι ο ρόλος του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας;

ΓΛ: Ο ρόλος του Παρατηρητηρίου είναι σαφής. Μετράει την επίπτωση των τεχνολογιών στους Έλληνες πολίτες και στις Ελληνικές επιχειρήσεις και πραγματοποιεί προτάσεις για την καλύτερη αξιοποίησή τους. Δεν μετράει τα λογιστικά αποτελέσματα του Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας», δεν μετράει απορροφήσεις πόρων. Μετράει όμως πόσο και ποιες δράσεις έχουν θετική επίπτωση και κυρίως τι λείπει από την Ελλάδα σε σχέση με τις τεχνολογίες. Με άλλα λόγια, το Παρατηρητήριο βλέπει τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών από την οπτική του πολίτη και της επιχείρησης. Αυτό άλλωστε πρέπει να ενδιαφέρει τελικά.


nw: Ποιοι είναι οι δείκτες μέτρησης που χρησιμοποιεί το Παρατηρητήριο για την αποδοχή των ΤΠΕ;

ΓΛ: Οι νέες τεχνολογίες δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι εργαλεία που βελτιώνουν την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στις τεχνολογίες, μετρώντας τα οφέλη τους όχι μόνο με τεχνολογικούς δείκτες, αλλά και με δείκτες «ανθρώπινους», καθημερινούς. Μας ενδιαφέρει προφανώς να μετρήσουμε πόσοι υπολογιστές υπάρχουν στα σχολεία, μας ενδιαφέρει όμως πολύ περισσότερο να μετρήσουμε πόσο αποδοτικότεροι γίνονται οι μαθητές αξιοποιώντας το Internet για να βοηθηθούν στις εργασίες τους. Μας ενδιαφέρει να δούμε πόσοι υπολογιστές υπάρχουν στις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, αλλά μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να προτείνουμε τρόπους για να πετύχουν οι επιχειρήσεις μεγαλύτερους κύκλους εργασιών αξιοποιώντας την τεχνολογία. Το Παρατηρητήριο παρουσιάζει κάθε έτος ένα ολοκληρωμένο σύστημα δεικτών σε αυτή την κατεύθυνση.


nw: Ποια είναι η αποδοχή και η υιοθέτηση των ΤΠΕ;

ΓΛ: Το πεδίο των τεχνολογιών είναι πολύ ευρύ. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για πολλούς δείκτες και για πολλούς τομείς. Αυτό που μπορούμε να πούμε σε γενικές γραμμές είναι ότι η μέχρι στιγμής αποδοχή των τεχνολογιών πληροφορικής από τους πολίτες είναι σχετικά χαμηλή. Ωστόσο, αυτό δείχνει να αλλάζει με ικανοποιητικούς ρυθμούς.

Από την πλευρά των επιχειρήσεων, ένα μεγάλο ποσοστό χρησιμοποιεί τακτικά το Διαδίκτυο και πραγματοποιεί συναλλαγές ηλεκτρονικά. Πάνω από 92% των επιχειρήσεων με περισσότερα από 10 άτομα προσωπικό συναλλάσσεται σήμερα ηλεκτρονικά με το δημόσιο. Στις μικρότερες επιχειρήσεις τα ποσοστά είναι δυστυχώς πιο χαμηλά.

Μόλις ένα 27% των επιχειρήσεων με λιγότερα από 10 άτομα προσωπικό, αξιοποιεί το Διαδίκτυο. Εκεί πρέπει να εστιάσουμε, για να μελετήσουμε καλά παραδείγματα άλλων χωρών και να ενισχύσουμε τη χρήση της τεχνολογίας, όχι ως αυτοσκοπό, αλλά επειδή θα έχει τελικά όφελος για την κάθε μικρή επιχείρηση.

nw: Σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση του δείκτη NRI του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ η Ελλάδα έπεσε κάποιες θέσεις. Ποιες είναι οι προτάσεις του Παρατηρητηρίου για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας σε σχέση πάντα με τις ΤΠΕ;

ΓΛ: Η μέτρηση της Άνοιξης του 2005 μας βρίσκει στην 43η θέση, η αντίστοιχη του 2004 μας είχε βρει στην 42η, ενώ την άνοιξη του 2003 η χώρα κατείχε την 34η θέση. Προκύπτουν πολλά συμπεράσματα από την κατάταξη της χώρας. Κυρίως όμως μπορούμε να δούμε τι έκαναν και πέτυχαν άλλες χώρες που βελτίωσαν δραστικά τη θέση τους στην παγκόσμια κατάταξη.

Χώρες που βελτίωσαν τη θέση τους, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, βελτίωσαν το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στις τεχνολογίες της Πληροφορικής και ενίσχυσαν σημαντικά τον ανταγωνισμό στους τομείς αυτούς και ιδιαίτερα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Άλλες χώρες, όπως η Φινλανδία, η Ισπανία και το Ισραήλ, ανέβηκαν στην κατάταξη μέσα από τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού τους συστήματος μέσω ΤΠΕ, αλλά και λόγω της διαθεσιμότητας κεφαλαίων για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Το πιο βασικό όμως συμπέρασμα που προκύπτει από τη μελέτη του NRI είναι ότι ιδιαιτέρως θετικά αποτελέσματα έχουν όσες χώρες αξιοποιούν τις τεχνολογίες δυναμικά, ως βασικό εργαλείο μεταρρυθμίσεων σε όλο το εύρος της οικονομίας και της κοινωνίας. Πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα όσες χώρες τοποθετούν τις νέες τεχνολογίες στο DNA της ανάπτυξής τους και δεν τις αντιμετωπίζουν αποσπασματικά. Οι προτάσεις του Παρατηρητηρίου βασίζονται στα παραπάνω συμπεράσματα.

Η χώρα καλείται να δώσει έμφαση στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά στις τεχνολογίες, προκειμένου να ευνοήσει τον ανταγωνισμό, να βελτιώσει το εκπαιδευτικό σύστημα αξιοποιώντας τις ΤΠΕ, αλλά και να βελτιώσει τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μειώνοντας τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα. Αυτές είναι γενικές όμως κατευθύνσεις. Έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις που εξειδικεύουν τα παραπάνω. Όλα αυτά όμως πρέπει να γίνουν αντιμετωπίζοντας τις τεχνολογίες ως εργαλείο μεταρρύθμισης που θα συνοδεύει κάθε πολιτική της χώρας, και πάντως όχι αποσπασματικά.

nw: Πότε εκτιμάτε ότι θα μειωθεί το ψηφιακό χάσμα με τις χώρες της Ευρώπης;

ΓΛ: Υπάρχει μια νέα Ψηφιακή Στρατηγική που τοποθετεί την τεχνολογία πιο κοντά στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, με ορόσημο το 2013. Έως τότε μπορούν να γίνουν σημαντικά βήματα προς την ψηφιακή σύγκλιση. Για να καλύψουμε όμως το χάσμα πρέπει άμεσα να αλλάξουμε πορεία, να αλλάξουμε νοοτροπία απέναντι στις νέες τεχνολογίες. Αν αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την πληροφορική και την ευρυζωνικότητα, τότε μόνο θα πετύχουμε την ψηφιακή σύγκλιση.

Η σύγκλιση δεν ενδιαφέρει ως δείκτης ή ως αριθμός. Πίσω από καλύτερους δείκτες αξιοποίησης της τεχνολογίας, βρίσκονται πολίτες που εξυπηρετούνται καλύτερα, γρηγορότερα, και έχουν περισσότερες ευκαιρίες μέσω της τεχνολογίας. Και πίσω από τους δείκτες της ευρυζωνικότητας και του Internet βρίσκονται ελληνικές επιχειρήσεις που πωλούν περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο. Πρέπει σε κάθε αναπτυξιακή πολιτική, να σκεφθούμε την τεχνολογία σαν εργαλείο.

Δεν γνωρίζω αν τελικά θα πετύχουμε την ψηφιακή σύγκλιση σε 5, σε 8 ή σε 10 χρόνια. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Πρέπει όμως επιτέλους να ξεκινήσουμε, ακολουθώντας αυτή τη φορά μια διαφορετική, περισσότερο αποτελεσματική προσέγγιση.